golden week

[sorry! due to an overload of work this message is in dutch. the next posting will be in english again, with news from steven’s ‘business’ trips to chamdo and qingdao]

elke ochtend worden we gewekt door het geluid van een militaire drill, althans dat denken we want we kunnen niet zien wat er nu werkelijk gebeurd. het klinkt een beetje als ‘hup, een, twee, drie!’ maar dan in het chinees. gelukkig beginnen ze pas om iets voor acht, tijd om op te staan dus.

het weekend na onze verhuizing hadden we weer een tibetaanse picknick, deze keer was het heel beschaafd en werd er niet heel veel gedronken. waarschijnlijk omdat handicap de organisator was en er dus ook veel kinderen waren. de picknick ‘area’ was op een klein uur rijden van lhasa, de laatste kilometers moesten we over keien en kuilen afleggen, gelegen aan een bergstroompje omgeven met graslanden en hoge bergtoppen. de tibetaanse dames van handicap hadden een heerlijke lunch verzorgd waarbij, zoals gewoonlijk in azie, de rijst warm is en de ‘prutjes’ koud. maar daar zijn we ondertussen wel aan gewend.

steven wilde de tibetaanse sfeer er toch inhouden en heeft zijn collega’s een nieuw drinkspelletje geleerd. als belg zijnde vindt ie ’t maar niets dat bier uit borrelglaasjes wordt gedronken en dus heeft ie allereerst het formaat aangepast naar een kartonnen frisdrankglas (bij gebrek aan beter) om vervolgens kaartje blaas te spelen, je legt dan een hele stok kaarten op een vol bierglas en degene die de laatste kaart eraf blaast moet het glas ‘ad fundum’ leegdrinken. het was dus weer een gezellige picknick!

we volgen ondertussen ook drie keer per week chinese les, heerlijk met een prive lerares aan huis. yue, onze juf, komt uit kunming (zuid china) en heeft voorheen chinese les gegeven aan laowai in yangshuo. ’t pinyin kunnen we al lezen en spreken. gelukkig, want ons dieet begon er aardig eenzijdig uit te zien. yue, steven en ik hebben in ieder geval zes uur per week enorm veel plezier, want onze ‘voice’ wil er nog weleens compleet naast zitten. zo maakt steven van ‘jia zhi’ (protheses) meestal ‘jia zi’ (dumplings).

afgelopen week was het ‘golden week’ in china en dus had iedereen, behalve de buitenlanders, een hele week vrij. tijdens deze week werd het moon festival gevierd, waarschijnlijk het beste te vergelijken met onze kerst aangezien het draait om het samenzijn van de familie. dit festival betekent dus elk jaar een hele volksverhuizing in china. steven had alleen maandag en dinsdag vrij en dus hebben wij het lange weekend misbruikt om eens lekker de toerist uit te hangen. eerst de jokhang gompa, de belangrijkste tempel van tibet, en daarna sera monastery.

zondag zijn we lekker gaan ontbijten bij dunya, een tibetaans-nederlands restaurant middenin het toeristencentrum, zij maken namelijk de allerbeste scrambled eggs van lhasa (en ook de allerslechtste koffie van de stad...). daarna zijn we richting de barkhor gefietst, op het plein voor de jokhang tempel was het hartstikke druk. veel chinese en japanse groepstoeristen met vlaggetjes en gekleurde petjes. voor de jokhang zijn tientallen tibetanen zich al mediterend ter aarde aan het werpen, alvorens zij de tempel in mogen. als toerist mag je dit ritueel overslaan, eenmaal binnen wordt je richting de hoofdtempel gewezen. deze grote ruimte met allerlei nisjes en hoekjes staat bomvol met buddha’s, lama’s en andere afbeeldingen van belangrijke tibetanen. het binnenste deel van de tempel is afgesloten, daar slapen de vele monniken van de tempel. indrukwekkend is de grote boedha, volledig versierd met traditioneel tibetaanse stoffen en centraal in de tempel.

maar ook buiten is het erg mooi. de warme, felle kleuren van de jokhang vallen extra op in een grijze stad. en ook de religieus-historische tibetaanse muur- en houtschilderingen zijn prachtig. op het dak ‘dansen’ tibetaanse vrouwen de traditionele dans ‘van het aanstampen van de yakuitwerpselen’ (zie video). de binnentuinen zijn levendig, monnikken zijn aan het mediteren en zingen, lokale tibetanen komen eten brengen of helpen met de restauratie van de tempel. er hangt een ongedwongen en mystieke sfeer. we voelen ons hier thuis, maar tegelijkertijd voelen we ons buitenstaanders.

sera monastery is aangenaam rustig, de vele tibetanen lopen al mediterend door het klooster en de busladingen toeristen ontbreken. we zijn op de fiets naar het klooster gekomen, dat vijf kilometer berg op van lhasa ligt. onder veel belangstelling zetten we onze fietsen bij een restuarant voor de ingang, als toerist moet je 50 yuan entree betalen (om de geldkas van de centrale overheid in beijing te spekken) tibetanen mogen gelukkig gratis naar binnen. sera was voor de chinese invasie een van de vijf belangrijkste peilers van het tibetaans boedhisme. duizenden tibetanen hebben hier de lamaistische en/of tantrische leer gestudeerd. nu leven er nog zo’n 600 monniken.

voor geluk draaien we net als de tibetanen aan de vele ‘klokken’ in het klooster. ook lopen we de traditionele route, linksom uit respect voor de goden, door het complex. we stappen naar lokaal gebruik over (en niet op) de hoge drempel wanneer we de tempel binnen gaan. binnen vervagen langzaam oude wandschilderingen over het leven van de goden, demonen, het paradijs en het hiernamaals, maar als je goed kijkt kun je de verhalen nog ‘lezen’. in een van de nisjes zit een monnik muziek te spelen en te mediteren. op een hogere verdieping zegent een andere monnik pelgrims. vanaf het dak van de tempel hebben we een mooi uitzicht op lhasa en de kyi-chu vallei. de hele ochtend wandelen we door het klooster, snuiven de geur van yakboter en wierook op en bezichtigingen een voor een alle tempels, nisjes, kapelletjes en chorten (gedenktekens waarin relikwieën van belangrijke lama’s en monnikken liggen).

na een lunch van sinasappelsap en pinda’s, het lokale restaurant slaan we uit hygienische overwegingen over, lopen we de kora (pelgrimsroute) rond het klooster. rotsen zijn kleurrijk beschilderd met boedha’s en andere religieuze afbeeldingen. net als in mongolie worden ook hier stenen opgestapeld om de goden te eren, na drie rondjes te hebben gemediteerd. gebedsvlaggen sieren de omgeving en stapels manistenen, stenen met gebeden erin gegraveerd, en yakschedels bedanken de goden. de wandeling duurt ongeveer een uur en onderweg genieten we van het uitzicht, de rust en de spiritualiteit om ons heen.

helaas hebben we geen bewijs van onze pelgrimstocht, onze camera heeft het onderweg namelijk begeven. na een bezoek aan het enige officiele verkooppunt van sony (zijn wij even blij dat we een japanse camera hebben) bleek dat de lens gebroken is, waarschijnlijk nadat er teveel druk op heeft gestaan in steven’s broekzak op de fiets onderweg naar sera monastery. een probleem dat makkelijk is op te lossen, alleen niet in lhasa. dat wordt dus een nieuwe camera!